Macron’dan Sırbistan’a Rafale Savaş Uçağı Satışı
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile birlikte, Sırbistan’a 12 adet Rafale savaş uçağı satılması amacıyla tarihi bir anlaşma imzaladı. Bu önemli gelişme, Macron’un Sırbistan’ı ziyaret ettiği sırada, Belgrad’da düzenlenen ortak basın toplantısında duyuruldu. Fransız lider, anlaşmayı “tarihi ve önemli” olarak değerlendirirken, Sırbistan’ı da “Avrupa ruhunu ortaya koyduğu” için övdü. Macron, bu anlaşmanın iki ülke arasında daha güçlü ve daha egemen bir Avrupa yaratma çabasının bir parçası olduğunu belirtti:
- “Sırbistan’ın Rafale savaş uçaklarını tercih etmesi, uzun vadeli bir ittifakı temsil eden açık bir tercihtir. Bu seçim, stratejik özerkliğimizin bir parçasıdır ve onu daha da güçlendirmektedir.”
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic ise anlaşmayı “büyük bir haber” olarak tanımlayarak, sözleşmenin yedek motorlar ve diğer lojistik destekleri kapsadığını belirtti. Vucic, anlaşmanın toplam değerinin 2.7 milyar euro olduğunu ve bu uçakların tamamen yeni olduğunu ifade etti:
- “Tamamen yeni on iki uçak Sırbistan Cumhuriyeti’ne ait olacak.”
Bu anlaşmanın zamanlaması, Avrupa diplomasisi açısından da oldukça dikkat çekici. Temmuz ortasında, Cumhurbaşkanı Macron, Sırbistan’ın Kosova ile ilişkilerini normalleştirme konusundaki kararlılığını övmüştü. Macron, Sırbistan ve Kosova arasındaki gerginliği azaltmayı amaçlayan Brüksel-Ohrid anlaşmalarının uygulanması çağrısında bulunarak, bu diplomatik çabaların Rafale anlaşmasına ağırlık kattığını vurguladı. Bu durum, Fransa’nın Balkanlar’daki stratejik çıkarlarını gözler önüne seriyor.
Öte yandan, Rusya’nın Sırbistan’a askeri uçak tedarik etmesi, Moskova’ya karşı uygulanan uluslararası yaptırımlara katılmayı reddeden Sırbistan için önemli bir durum oluşturuyor.
AB İle Müzakereler ve İç Politika
Sırbistan, resmi olarak Avrupa Birliği’ne üyelik hedeflese de, Vucic’in giderek otokratikleşen yönetimi altında, hukukun üstünlüğü ve demokratik reformlar gibi temel ön koşullarda pek fazla ilerleme kaydedilemediği görülüyor. Perşembe günü yayınlanan bir mektupta Macron, Sırbistan halkını AB geleceğini sürdürmeye teşvik etmeye çalıştı ancak şu ifadeleri kullandı:
- “AB’ye katılma perspektifi, olması gerektiği kadar cazip görünmüyor. Katılım müzakereleri ile ilgili endişeler ve bazen AB’ye karşı duyulan güvensizlik söz konusu.”
Macron, Sırbistan’ın ancak AB’nin bir parçası olarak kendi çıkarlarını koruyabileceğini ve kimliğini muhafaza edebileceğini vurguladı. Sırbistan, neredeyse tamamen NATO üyesi ülkeler tarafından çevrelenmiş durumda. Bu bağlamda, Fransa’nın Rafale uçaklarını satması, Rusya ile olan ilişkilerinin nasıl şekilleneceği konusunda bazı soru işaretleri oluşturuyor.
Diğer Askeri Alımlar
Sırbistan lideri Vucic, Nisan ayında yaptığı bir açıklamada, Rusya’dan Sovyet yapımı MIG-29 savaş uçakları satın alacaklarını duyurmuştu. Bu durum, ABD’nin tepkisini çekmişti.
Lityum Protestoları ve İç Gelişmeler
Ayrıca, Sırbistan Başbakan Yardımcısı Aleksandar Vulin, ülkenin batısında lityum çıkarma projesine karşı devam eden protestolar üzerine, ülkesine darbe girişimi konusunda uyarıda bulunan Rusya’ya teşekkür etti. 9 Ağustos itibarıyla başlayan bu protestolar, çeşitli gözaltılarla sonuçlandı. Vucic, 11 Ağustos’ta yaptığı bir açıklamada, kitlesel huzursuzluk yaratma eylemleri ve olası darbe girişimi hakkında Rus istihbarat servislerinden bilgi aldığını belirtti. Bazı göstericiler, başkentteki iki ana tren istasyonuna doğru yürüyüş yaparak, lityum madeni projesine dair talepleri karşılanana kadar tren seferlerine engel olacaklarını ifade etti.
