Bilim ve Teknolojide Önemli Değişiklikler
Bilim ve teknolojiye yön veren kurumların yapısında gerçekleştirilen değişiklikler, kaçınılmaz bir hal almıştır. Ekonomik düzenlemeler, ticaretin denetlenmesi ve sanayi politikaları, yeni yasalarla şekillenmeye devam etmektedir. Bu çerçevede, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda, TÜBİTAK ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi görüşülmüş ve teklif kabul edilerek yasalaşmıştır. Yapılan düzenlemelerle birlikte idari cezalar artırılmış, ayrıca TÜBİTAK ve KOSGEB’in yetkileri genişletilmiştir.
Yeni Cezalar
Ticarette Tağşişin Men’i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında Kanun’da yapılan değişikliğe göre, Resmi Gazete’de yayımlanan hizmet, muayene, bakım, takip ve kontrol faaliyetlerine ilişkin düzenleyici işlemlere veya ürün dışı zorunlu standartlara aykırı hareket eden gerçek veya tüzel kişilere idari para cezası uygulanacaktır. Bu kapsamda ceza miktarları 12 bin 20 liradan 482 bin 204 liraya kadar artırılmıştır. Yeni düzenleme, 14 Mart 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.
TÜBİTAK Burs ve Destek Programlarında Değişiklik
TÜBİTAK, öğrencilere ve araştırmacılara sağladığı destekler kapsamındaki düzenlemeleri güncellemiştir. Bu düzenlemeye göre, kurum, öğrenim ve öğrenim sonrası üstün başarı gösteren gençleri izleyerek gelişimlerine katkı sağlamayı hedeflemektedir. Bu destekler, Yüksek Öğrenim Öğrencilerine Burs Kredi Verilmesine İlişkin Kanun hükümlerine tabi olmaksızın burslar şeklinde verilecektir.
TÜBİTAK’ın Yetki ve Mali Haklarında Güncellemeler
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle TÜBİTAK Yönetim Kurulu’nun yetkileri güncellenmiştir. Yönetim Kurulu, kurum ile diğer kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler arasındaki ihtilafları hukuki anlaşma veya sözleşme değişikliğiyle çözmeye devam edecek. Ancak, bu kapsamdaki karar verme yetkisine konu tutarlar değiştirilmiştir. Buna göre, Yönetim Kurulu 250 bin liraya kadar olan dava, icra ve benzeri takiplerden vazgeçme, menfaatin terkinine ve uygun ödemelere karar verebilecektir. Bu tutar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılacaktır.
Vergi Muafiyeti
TÜBİTAK’a yapılacak her türlü yardım, bağış ve vasiyet, kurum dışına verilecek hizmetler karşılığında alınacak olan paralardan kurumun gelirlerine eklenen kısım, yayım gelirleri ve diğer faaliyet gelirleri, gelir ve kurumlar vergilerinden; kurumun her türlü tesis, bina ve arazisi, bina ve arazi vergilerinden muaf tutulacaktır. Kanun’daki “Bilim Kurulu” ibaresi, “Yönetim Kurulu” şeklinde değiştirilmektedir. Proje teşvik ikramiyesi ödemeleri, bir kişinin aynı anda birden fazla projede yürütücü olarak görevli olması durumunda en fazla 2, araştırmacı ve diğer personel olması durumunda ise en fazla 4 proje için yapılacak ve buna ilişkin esas ve usuller Yönetim Kurulu tarafından belirlenecektir. Diğer kanunlardaki düzenleme ve kısıtlamalara tabi olunmaksızın, toplu iş sözleşmesi kapsamında bulunmayan TÜBİTAK personeline ödenecek aylık net ücret, toplu iş sözleşmesi kapsamındaki personele ödenen ve Yönetim Kurulu tarafından referans olarak belirlenen göreve karşılık gelen pozisyona yapılan ödemelerin 2 katını geçmeyecek, kurumda görevlendirilecek kişilere yapılacak aylık net ödeme ise toplu iş sözleşmesi kapsamındaki personele ödenen ve Yönetim Kurulu tarafından referans olarak belirlenen göreve karşılık gelen pozisyona yapılan ödemeleri geçmemek üzere Yönetim Kurulu tarafından belirlenecektir.
5 Haziran’da Yürürlüğe Girecek
TÜBİTAK’ta görevlendirilecek hakem, izleyici, panelist, kurul ve komite üyeleri ile benzeri kişilere yapılacak net ödeme tutarları, belirlenen sınırlar dahilinde ve 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin ilgili maddesi hariç olmak üzere, diğer kanunlardaki düzenleme ve kısıtlamalara tabi olmaksızın Yönetim Kurulunca belirlenecek ve doğrudan ilgililerine ödenecek. Yönetim Kurulu, bu hüküm uyarınca yapılacak ödemelere ilişkin usul ve esasları belirlemeye, ücretin bir kısmını performansa bağlamaya yetkili olacaktır. Bu düzenlemeler, 5 Haziran 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Ölçüler ve Ayar Kanunu’nda yapılan değişikliğe göre, Kanun’un “İdari cezalar” başlığı altındaki fiiller haricinde, ölçü ve ölçü aletlerinin muayene, tamir ve ayar işlemlerine ilişkin olarak Kanun’a dayanılarak çıkarılan düzenleyici işlemlere aykırı hareket edenlere 5 bin liradan 50 bin liraya kadar idari para cezası verilecektir. Bu hüküm, yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
KOSGEB’e İlişkin Hükümler
Kanunla birlikte, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Teşvik ve Muafiyetleri Kanunu’nda, Başkanlığın bütçe gelirlerinde değişiklik yapılmıştır. Başkanlık bütçesinin gelirleri, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekler, Kamu İktisadi Teşebbüsleri hakkında ilgili mevzuata tabi teşekkül, müessese ve bağlı ortaklıkların yıllık ve kurumlar vergisi matrahına esas karlarının binde 1’i oranında ödeyecekleri aidatlar, sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait bankaların kurumlar vergisine matrah olan yıllık karlarının yüzde 2’si oranında ödeyecekleri aidatlar, dış kaynaklardan sağlanan krediler, Başkanlığa yapılacak bağış ve yardımlar ile Başkanlığın sahip olduğu mal ve haklardan kaynaklanan diğer gelirler ve faaliyet gelirleri olarak hüküm altına alınmaktadır.
Aidatlar 2 Katına Kadar Artırılabilecek
Başkanlığın gelirleri arasında yer alan Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) yıllık safi gelirinin yüzde 2’si oranında ödeyeceği aidat ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) yıllık safi gelirinin yüzde 2’si oranında ödeyeceği aidat, Cumhurbaşkanı tarafından 2 katına kadar artırılabilecektir. Bu düzenleme, 4 Haziran 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir. Başkanlık, işletmelere ve girişimcilere yönelik belirlenen destek politikalarının tasarım süreçlerinde faydalanılmak ve sunulan hizmetlerin hızlı, kaliteli, basitleştirilmiş ve düşük maliyetli şekilde yerine getirilmesini sağlamak amacıyla kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerden işletme ve girişimcilere ait Başkanlığın görev alanına giren konular kapsamındaki bilgi ve verileri ilgili mevzuatı çerçevesinde almaya, analiz etmeye, raporlamaya ve gerçek ve tüzel kişilerle paylaşmaya yetkili olacaktır. Bu hüküm, 9 Ağustos 2024’ten itibaren geçerli olmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
Kanun teklifinin kabul edilmesinin ardından TBMM Başkanvekili Celal Adan, birleşimi, 25 Şubat Salı günü saat 15.00’te toplanmak üzere kapattığını duyurdu.
