İkinci Çeyrek Milli Gelir Verileri İktisadi Faaliyetin Ana Eğilimi Hakkında Ne Söylüyor?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan “Merkezin Güncesi” isimli blogda, ekonomist Abdullah Kazdal ve araştırmacı Ece Taşan tarafından kaleme alınan bir analizde, 2024 yılının ilk yarısındaki iktisadi faaliyetin ana eğilimleri milli gelir verileri çerçevesinde harcama ve üretim yönünden incelenmiştir.
Analizde, büyüme kompozisyonunun, büyümenin sürdürülebilirliği ve dezenflasyon süreci açısından kritik bir öneme sahip olduğu vurgulanmıştır. Salgın sonrası dönemde büyüme oranlarının görece yüksek seyrettiği, ancak bu büyümenin çoğunlukla iç talep kaynaklı olduğu gözlemlenmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verilerine göre, sabit fiyatlarla milli gelir bir önceki çeyreğe göre %0,1, geçen yılın aynı dönemine göre ise %2,5 oranında artış göstermiştir. Revize edilen verilere göre, yılın ilk çeyreğinde bu oranlar sırasıyla %1,4 ve %5,3 olarak gerçekleşmiştir. Sonuç olarak, yılın ilk yarısında milli gelir yıllık bazda %3,8 oranında bir artış kaydetmiştir. Bu veriler, iktisadi faaliyetin yılın ikinci çeyreğinde dezenflasyon patikasıyla uyumlu bir şekilde yavaşladığını ortaya koymaktadır.
Analizin harcama yönünden gelişmelere dair kısmında şu bilgiler verilmektedir:
- Yılın ilk çeyreğinde büyümeye en yüksek katkı, nihai yurt içi talepten gelmiştir. Bu katkı, büyük ölçüde özel tüketimdeki artıştan kaynaklanırken, ücret artışları, firmaların düzenlediği ilave kampanyalar ve öne çekilen talebin etkileri de gözlemlenmiştir.
- İkinci çeyrek itibarıyla parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkileri etkisini göstermeye başlamış ve nihai yurt içi talepte belirgin bir yavaşlama yaşanmıştır. Bu dönemde, stoklarla birlikte değerlendirildiğinde, yurt içi talebin yıllık büyümeye katkısının 1,2 puan gerilediği görülmektedir.
- Ayrıca, dış dengedeki olumlu görünüm net ihracatın yıllık büyümeye pozitif katkı sunmasına yardımcı olmuştur. (Grafik 1)
Bu çerçevede, yılın ilk yarısında büyüme bileşenlerinin giderek daha dengelenmiş bir talep görünümüne işaret ettiği değerlendirilmektedir.
Merkezin Güncesi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası bünyesindeki araştırmacı ve uzmanların analiz ve yorumlarını içeren bir blog olarak faaliyet göstermektedir. Blogda, makroekonomi ve merkez bankacılığı konularında yazılar ile Bankanın resmi iletişim araçları kullanılarak hazırlanmış metinlere yer verilmektedir. Blogda yer alan görüşler yazarlara ait olup, bu görüşler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın veya çalışanlarının resmi görüşlerini temsil etmeyebilir.
