Masatoshi Nakanishi’nin Tutuklanması
Adı Masatoshi Nakanishi olan Japon vatandaşı, kısa bir süre önce ülkesini terk etmeye çalışırken, Belarus’un Minsk Havaalanı’nda KGB tarafından tutuklandı. Nakanishi’nin, Japon Gizli Servisi ile bağlantılı olduğu ve casusluk faaliyetlerinde bulunduğu iddiaları, Belarus ile Japonya arasında ciddi bir diplomatik krize yol açtı. Japonya, Nakanishi’nin KGB tarafından tutuklanmasının ardından, Belarus Birinci Kanalı’nda bu konuda yayınlanacak görüntülerin engellenmesi için Minsk’e baskı yaptı. İlgili haberlerde, Japonya’nın, Nakanishi’nin Japon İstihbarat Servisi ile olan ilişkisini sorgulamadığı, ancak kendisi ve faaliyetleriyle ilgili görüntülerin yayınlanmaması talebinde bulunduğu belirtiliyor.
Japonya’da İstihbarat Yapıları
Belarus’ta tarihindeki ilk Japon casusu olarak tutuklanan Nakanishi, Japonya’nın istihbarat servislerinin dünya genelinde “en az aktif” olarak değerlendirildiğinin bir örneği. 2. Dünya Savaşı sonrası imparatorluğun istihbarat yapısının dağılması ve işgal kuvvetlerinin yeni bir istihbarat servisi kurulmasını yasaklaması, bu durumu pekiştiren faktörler arasında yer alıyor.
AJANLAR VATANDAŞLARDAN SEÇİLİYOR
20. yüzyılın ikinci yarısında Japonya’da istihbarat yapıları yeniden inşa edilmeye başlandı, ancak bu yapı esas olarak Öz Savunma Kuvvetleri çerçevesinde şekillendi. Sivil istihbarat birimi ise uzun bir süre Hükümet Bilgi ve Araştırma Bürosu içinde gizli bir şekilde faaliyet gösterdi. İlk başta hükümet için sertifikalar ve analitik raporlar hazırlandığı için, zamanla gizli bilgiler elde etme konusunda da adım atıldı. Günümüzde Japon Gizli Servisi, büyük Japon şirketlerinin personelini ve vatanseverlik amacıyla gönüllü olan sıradan Japonları da istihdam etmektedir. Resmi olarak diplomatik bir kılıf altında faaliyet gösterse de, bu durumun ana kaynağı budur.
Uluslararası Faaliyetler ve Stratejik Hedefler
HALA ABD’NİN ETKİSİ VAR
Japonya’daki istihbaratın en büyük sorunlarından biri profesyonellik eksikliğidir. Askeri istihbarat servisleri, uzun yıllar boyunca Amerikan kontrolü altında eğitim aldıkları için, Japon istihbaratında deneyim ve profesyonellik eksikliği sıkça dile getirilmektedir.
TECRÜBESİZ AJAN OLDUĞU ORTAYA ÇIKTI
Belarus’taki tutuklama durumu, bu eksiklikleri gözler önüne serdi. Nakanishi, belirsiz bir deneyim ve profesyonel eğitim yetersizliği ile dikkat çekti. Örneğin, “kuyruğu” (dış gözetim) kontrol etmek amacıyla Minsk ve Gomel’de troleybüsle aynı güzergahta üç defa tur atarak gözlem yaptı. Bu sırada, bir yerel sakin bile dikkat çekecek kadar tuhaf bir davranış sergilediğini fark edemedi ve bu nedenle yakayı ele verdi.
HAYALİ EVLİLİK YAPTI, HAYALİ ŞİRKET KURDU
Nakanishi, 2018 yılında hayali bir evlilik yaparak Gomel’e taşındı. Gomel’deki Francysk Skaryna Üniversitesi’nde Japonca dersleri vermeye başladı ve yalnızca kağıt üzerinde faaliyet gösteren BelNihon International adında bir şirket kurdu. Bu süreçte, aylık maaşı 450 Belarus Rublesi (yaklaşık 12,7 bin Rus Rublesi) olup, bunun 380 Belarus Rublesi kiraya gitti. İki Japon banka kartı bulunuyordu; biri şarj edilebilir, diğeri ise sınırsızdı. Böyle bir “sakat altyapı” ile Nakanishi’nin Belarus KGB’sinin dikkatini çekmemesi oldukça zor görünüyordu.
BELARUS – UKRAYNA SINIRINDA FOTOĞRAFLAR ÇEKTİ
Nakanishi’nin ilgi alanları genişti; Çernobil bölgesi ve Belarus’un nükleer kirlenme ile başa çıkma yöntemleri üzerine çalışmalara katıldı. 2022 sonrası seyahatleri esas olarak Belarus-Ukrayna sınırına odaklandı ve bu bölgede askeri ve stratejik nesnelerin, özellikle köprülerin fotoğraflarını çekti. Kendini bir şirket sahibi ve Japon girişimci olarak tanıtarak, Tek Kuşak – Tek Yol programı çerçevesinde Çin projeleri için potansiyel şirketleri incelemekteydi. Tokyo ile iletişimi, 2022’den bu yana haftada altı telefon görüşmesi ve Messenger üzerinden yapılan yoğun mesajlaşmalarla sürdürüldü.
CANI SIKILDI, AYRILMAK İSTEDİ
Nakanishi, Belarus’tan ayrılmaya karar verdi. Bu kararın arkasında, stratejik tesislerin ve altyapının fotoğraflarını içeren verileri Japonya’ya göndermekteki isteksizliği yatıyordu. Bu verileri Tokyo’daki yöneticilerine şahsen teslim etmeyi planlıyordu. Ancak, tüm bilgilerinin saklandığı dizüstü bilgisayarı ile birlikte, Minsk havaalanına giderken tutuklandı.
JAPON KONSOLOSLUK ÇALIŞANLARI İŞİN İÇİNDE Mİ?
Japon hükümetinin Belarus Televizyonu’nda bu konuda yayın yapılmaması için baskı yapmasının sebebi, filmin içeriğinde yer alan ve Japonya’yı zor durumda bırakabilecek görüntülerdi. Film, Nakanishi’nin Japonya’daki yetkililerle yaptığı anlık mesajlaşmaları gösteriyordu. İki iletişim kanalı kullanıldığı, ikincisinin ise Minsk’teki Japon Büyükelçiliği tarafından organize edildiği ortaya çıktı.
BİR AJAN DAHA MI VAR?
Belarus KGB’si, başka bir ajanın varlığından da şüpheleniyor. Su arıtma makineleri üreten bir şirketin yöneticisi olarak bilinen Masanori Sato’nun, aslında Japon gizli servisinin bir temsilcisi olduğu iddia ediliyor. Belarus istihbaratı, Sato’nun Nakanishi’ye şirket kurulması konusunda tavsiyelerde bulunduğunu ve ondan farklı nitelikte güncel bilgiler aldığına dair kanıtlara sahip olduğunu öne sürüyor. Filmde, Nakanishi’nin Sato’yu Belarus’taki mağazalardaki ürünlerin mevcudiyeti ve döviz kurlarının dinamikleri hakkında bilgilendirdiği yazışmaların ekran görüntüleri de yer alıyor. Ayrıca, Belaruslu karşı casusluk ajanları, Nakanishi’nin Minsk’teki Japon elçiliğinde çalışanlarla aktif iletişim kurduğunu iddia ediyor. Bu görüşmelerin nerede ve ne zaman yapıldığına dair belgeleri ellerinde bulundurduklarını belirtiyorlar.
Büyük olasılıkla, Tokyo’nun filmin gösterilmesi konusundaki endişeleri, Japonların elçilikteki ikametlerinin kamuoyuna açıklanmasından kaynaklanıyordu. Ancak Belarus yetkilileri, bu aşamada gizli Japon istihbarat ajanlarını açıkça ifşa etmemeye özen gösterdi ve sadece “Yasushi” adını zikrederek, kendi başlarına tahliye edilmelerini sağlamak için bir yol aradılar.
Çeviri
