Petrol Fiyatları Yükseliyor: Biden’ın Açıklamaları ve Orta Doğu Gerginliği
ABD Başkanı Joe Biden’ın, İsrail’in İran’a ait petrol tesislerine karşı olası bir misilleme saldırısının değerlendirildiğine dair yaptığı açıklamalar sonrasında petrol fiyatları yüzde 4’ten fazla artış gösterdi. Ancak uzmanlar, bu tür bir saldırının gerçekleşmesi durumunda fiyat artışlarının kalıcı olmayacağı görüşündeler. İran, 1 Ekim’de İsrail’in düzenlediği saldırılara karşılık olarak İsrail’e onlarca balistik füze fırlatmıştı; bu olay, petrol fiyatlarının yükselmesine neden oldu.
Aynı gün, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, sosyal medya üzerinden yayınladığı görüntülü mesajda, İran’ın füze saldırısıyla “büyük bir hata yaptığını ve bunun bedelini ödeyeceğini” belirtti. Bu açıklamanın ardından Brent petrol, yüzde 3’ten fazla değer kazanarak günü 74,27 dolardan kapattı.
Biden’ın İsrail’e Tavsiyesi
Biden, 3 Ekim’de yaptığı açıklamada, İsrail’in İran’a yönelik petrol tesislerine saldırı ihtimaline dair “Şu anda bunu tartışıyoruz” diyerek bu konuya dair bir kapı bıraktı. Bu açıklama sonrası Brent petrolün varil fiyatı, yüzde 4’ün üzerinde artarak 77,83 dolara kadar yükseldi ve günü 77,44 dolarda tamamladı. Ayrıca, Biden’ın 4 Ekim’deki “Eğer onların (İsrail’in) yerinde olsam petrol sahalarından farklı alternatifleri düşünürdüm” ifadesi, fiyatların yukarı yönlü hareketini bir nebze kısıtlasa da Orta Doğu’daki çatışmaların arz tarafında yaratacağı olumsuz etkiler, petrol piyasasındaki dalgalanmayı sürdürmeye devam etti.
Brent petrol, 4 Ekim’de sona eren haftayı yüzde 0,6 artışla 77,88 dolardan kapatırken, Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili de yüzde 0,9 yükselişle 74,06 dolardan işlem gördü. Haftalık bazda Brent petrol, yaklaşık yüzde 6 kazançla ocak ayından bu yana en yüksek haftalık artışını kaydetti. WTI ham petrol de haftalık bazda yüzde 5’ten fazla yükselerek Ağustos 2023’ten bu yana en büyük artışını gösterdi.
Etkiler Kalıcı Olmayacak
Avrupa Enerji Güvenliği İnisiyatifi Murahhas Üyesi Alberic Mongrenier, AA’ya yaptığı değerlendirmede, İsrail’in İran’a ait petrol tesislerine yönelik bir saldırının küresel petrol fiyatları üzerinde uzun süreli bir etki yaratmayacağını ifade etti. Mongrenier, olası bir saldırı durumunda yalnızca kısa süreli bir fiyat artışı yaşanabileceğini belirterek, “İran’ın petrol altyapısına yönelik bir saldırının küresel petrol fiyatları üzerinde kalıcı etkisi olacağına inanmıyorum. Kesinlikle kısa süreli ‘duygusal’ fiyat artışları olabilir, ancak OPEC ve diğer üreticilerin İran petrolünü hızlı bir şekilde telafi edebilecek fazladan kapasiteleri mevcut” dedi.
Mongrenier, yatırımcıların ilerleyen süreçte OPEC ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun stratejilerini dikkatle takip etmeleri gerektiğini vurguladı. “OPEC+ grubu, petrol fiyatlarını desteklemek için bir süredir üretimi kısıyor; ancak bu durum büyük bir etki yaratmadı. Eğer İran ihracat kapasitesini kaybeder ve grup bu açığı kapatmamaya karar verirse, fiyatlar artabilir.” şeklinde konuştu. Bu tür bir durumda bile diğer üreticilerin bu açığı kapatabileceğine dikkat çekti ve kalıcı fiyat artışlarının yaşanmayacağı öngörüsünde bulundu.
Petrol Fiyatlarında Dalgalanma Bekleniyor
Washington merkezli danışmanlık firması Rapidan Energy Group’un Başkanı Bob McNally, İsrail’in İran’ın petrol rafinerilerine saldırması durumunda ham petrol fiyatlarının yükseleceğini ancak bu artışın uzun sürmeyeceğini ifade etti. McNally, Körfez bölgesindeki enerji tesislerine gelebilecek zararların veya Arap Körfezi’nden sağlanan ham petrol, rafine ürün ve LNG akışlarındaki uzun süreli kesintilerin zaten kırılgan olan global ekonomiyi olumsuz etkileyeceğini belirtti. “Hasarın veya kesintinin boyutuna bağlı olarak, ham petrol fiyatları varil başına 100 doların çok üstüne çıkabilir; ancak talebin zayıflamasına neden olan ekonomik daralma ile birlikte fiyatların düşmesi muhtemeldir.” değerlendirmesini yaptı.
Yatırımcıların, İsrail’in misilleme için seçeceği hedeflerin yanı sıra İran’ın bu duruma vereceği yanıtları da dikkate alması gerektiğinin altını çizen McNally, “İsrail, sivil ölümleri hedef alırsa, bu çatışmayı daha da tırmandırabilir.” şeklinde uyarıda bulundu.
