BEKİR GÜRDAMAR
Ağustos vadeli BIST 30 endeks kontratının Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) işlem görmeye başlamasından bu yana, kısa pozisyon alan bir aracı kurum dikkat çekici bir şekilde 130 bin kontratı aşan sayılara ulaştı. Ancak vade sonuna birkaç gün kala, BIST 30 ve BIST 100 endekslerinin Temmuz ayından beri süregelen düşüş trendi çerçevesinde, bu aracı kurum altında açılan kısa pozisyonların 43 bin adedi, 26 Ağustos itibarıyla kapatılmaya başlandı. Aynı kurumun Ekim vadeli BIST 30 endeks kontratında da, daha sınırlı bir şekilde olsa da, yeni kısa pozisyonlar açılmaya başladığı gözlemleniyor.
Matriks veri terminalinden elde edilen verilere göre, 26 Ağustos itibarıyla Ekim vadeli BIST 30 endeks kontratında yaklaşık 21 bin kontrat short pozisyonu açıldığı belirlenmiştir. 30 Ağustos’un tatil olmasından dolayı, vade sonu Perşembe günü gerçekleşecek olan Ağustos vadeli BIST 30 endeks kontratında, 26 Ağustos kapanış verilerine göre, aynı aracı kurumdan yapılan işlemlerin net sonucu 84 bin kısa pozisyona işaret ediyor.
Özellikle Temmuz ayının başlarından itibaren piyasanın en önemli gündem maddelerinden biri, bu kadar büyük bir kısa pozisyonun, düşüşlere rağmen kapatılmaması, hatta artırılarak devam etmesiydi. Bu durum yatırımcılar arasında “bilmediğimiz neyi fiyatlıyor ki?” şeklinde soruların artmasına neden oldu.
“Bilmediğimiz neyi fiyatlıyor?”
Yatırımcıların sürekli birbirine sorduğu bu sorunun, daha önce yalanlanmış olmasına rağmen geçen haftadan itibaren gündeme gelen “istifa” dedikoduları nedeniyle Borsa’da oluşan panik havasını daha da güçlendirdiği söylenebilir. Bu dedikoduların, geçmişte manipülasyon iddialarına karışmış kişiler tarafından yayılmaya çalışılması, piyasa profesyonelleri ve yatırımcılar arasında daha fazla soru işareti oluşturdu.
Aracı kurum üzerinden gerçekleştirilen işlemlerin, o aracı kurumun sorumluluğunda olmadığı ve hesap açan herkesin limitleri dahilinde bu tür pozisyonları açabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, aracı kurumun adı değil, kısa pozisyonun ısrarla alınması ve endeksin hızlı bir şekilde düşüş eğilimine girmesi önemli bir tartışma konusu haline geldi. Vade sonuna bir hafta kala oluşan panik havası ile elde edilen yüksek kârın, 26 Ağustos itibarıyla realize edilmeye başlanması bu tartışmaların merkezini oluşturdu.
Nakdi Uzlaşma Perşembe Günü
Endeks kontratlarında, her bir kontrat 10 adet dayanak varlığı temsil etmektedir ve vade sonunda uzlaşma nakdi olarak gerçekleşmektedir. 1 Temmuz itibarıyla işleme açılan Ekim vadeli kontrat, Perşembe akşamı nakdi uzlaşma ile kapanacak olan Ağustos vadeli kontratların ardından, gelecek haftadan itibaren en yakın vadeli endeks kontratı olarak işlem görecektir. Vadeli işlem kontratlarında, her bir kısa pozisyon için bir de uzun pozisyonun olması gerektiği unutulmamalıdır. Burada dikkat çeken durum, kısa pozisyon büyüklüğünün tek bir aracı kurum üzerinden açılan işlemlerle, karşı tarafın yani uzun pozisyon alanların farklı aracı kurumlar üzerinden işlem yapmış olmasıdır. Bu durum, kısaların ‘büyük yatırımcılar’, uzunların ise ‘küçük yatırımcılar’ tarafından alındığını göstermektedir.
