Maymun Çiçeği Hastalığına Karşı Alınabilecek Önlemler
Türk Tabipler Birliği (TTB), Maymun Çiçeği hastalığı ile ilgili bir panel düzenleyerek bu önemli sağlık sorunu hakkında farkındalık oluşturmayı amaçladı. Panelin başlığı “M Çiçeği: Bilinmesi ve Yapılması Gerekenler” olarak belirlendi ve TTB’nin sosyal medya kanalları üzerinden canlı olarak yayınlandı.
Panelin açılışını TTB Merkez Konseyi Başkanı Dr. Alpay Azap gerçekleştirdi. Azap, bu panel ile Maymun Çiçeği hastalığını hekimlik açısından ele alacaklarını vurguladı. Ayrıca, TTB ve TTB-UDEK tarafından uzmanlık derneklerinin katkılarıyla gelecekte de çeşitli güncel konularda bilgilendirme panellerinin yapılacağını duyurdu.
Maymun Çiçeği İnsandan İnsana Bulaş Yolları
Panelin kolaylaştırıcılığını TTB-UDEK Yürütme Kurulu Başkanı Dr. Orhan Odabaşı üstlendi. İlk olarak söz alan Halk Sağlığı Uzmanları Derneği’nden (HASUDER) Dr. Güzin Ateş Özbey, Maymun Çiçeği hastalığının 1958 yılında ilk kez tespit edilmesinden başlayarak, Dünya Sağlık Örgütü’nün hastalığı “uluslararası halk sağlığı acil durumu” olarak ilan ettiği Ağustos 2024’e kadar olan tarihçesini aktardı. Ayrıca, hastalığın insandan insana ve hayvandan insana bulaş yollarını detaylı bir şekilde açıkladı.
Cinsel İlişki ile Bulaşır mı?
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği’nden (KLİMİK) Dr. Önder Ergönül, sunumunun ilk bölümünde Maymun Çiçeği hastalığının epidemiyolojisini ele aldı. Hastalığın klinik özelliklerine de değinen Ergönül, Türkiye’de hastaneye yatırılarak tedavi edilen 12 hastanın değerlendirmelerini ayrıntılı biçimde paylaştı. Sunumunun sonunda tedavi ve korunma yöntemlerine odaklanan Ergönül, daha önceki dönemlerde çok yakın temas ve cinsel temas olarak tanımlanan risk gruplarının güncellenerek yakın temastaki kişiler, ev halkı, seks partnerleri ve seks işçileri olarak belirlendiğine dikkat çekti. Ayrıca, birinci, ikinci ve üçüncü kuşak aşılar hakkında kısa bilgiler sundu.
Deri Lezyonları ve Ayırıcı Tanı
Türk Dermatoloji Derneği’nden (TDD) Dr. Soner Uzun, Maymun Çiçeği hastalığının en belirgin semptomunun deri döküntüsü olduğunu vurgulayarak sunumuna başladı. Deri lezyonlarının gelişim süreci hakkında bilgi veren Uzun, hastalığın deri lezyonlarındaki ayırıcı tanısı üzerine birçok örnek gösterdi. Uzun, “Son üç hafta içerisinde gerçekleşmiş şüpheli (yeni bir partner veya partnerlerle) cinsel ilişki öyküsü olan bireylerde, özellikle anogenital bölgede yerleşmiş papüloveziküler, vezikülobülloz, ortası göbekli ve erode-kabuklu lezyonların varlığı, Maymun Çiçeği enfeksiyonunu akla getirmelidir” diyerek sunumunu tamamladı.
Salgın Olursa Nasıl Kontrol Edilir?
Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği’nden (KLİMUD) Dr. Yeşim Tok, Maymun Çiçeği hastalığının tıbbi mikrobiyolojik laboratuvar tanısının preanalitik ve analitik aşamalarına odaklandı. Tanı alındıktan sonra alınması gereken önlemleri sıralayan Tok, klinik uygun örnek alımını ve transfer koşullarını ayrıntılı bir şekilde anlattı. Ayrıca, tanı örneklerinin işlendiği laboratuvarlardaki önlemler ve yürütülen çalışmalardan da bahsetti. Klinik örnek yönetimi, sürveyans için laboratuvar test süreci, tanısal testler ve POC testler hakkında bilgi verdi.
TTB Pandemi Çalışma Grubu’ndan Dr. Mehmet Zencir, “Salgını kontrol etmek için ne yapılmalı?” sorusuna yanıtlar sundu. Halk sağlığı perspektifinden “vaka yönetimi” ve “sorun yönetimi”nin birlikte yürütülmesi gerektiğinin altını çizen Zencir, Dünya Sağlık Örgütü’nün “Küresel M Çiçeği Virüsü Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı”nda belirlediği rehber ilkelerden, epidemiyolojik bağlamlardan ve temel kapasitelerden bahsetti. Ayrıca, Avrupa Hastalık ve Önleme Merkezi’nin 16 Ağustos 2024 tarihli Hızlı Risk Değerlendirmesi’nde yer alan önlemleri aktardı. Türkiye’de salgının önlenmesi ve kontrolü için Sağlık Bakanlığı’na çeşitli sorular yöneltti. Zencir, sunumunun sonunda küresel dayanışma için beş temel adımı sıraladı:
- Mali yardım
- Salgının anlaşılması, izlenmesi ve bilgilendirme için acil test ve sürveyans ihtiyacı
- Tanı kitlerine ve aşılara eşit erişimi kolaylaştırmak için uluslararası destek
- Güvenilir topluluk üyeleri tarafından sağlanan doğru, damgalayıcı olmayan ve kesin risk iletişimi
- Endemi döneminde de yatırım ve desteklerin sürdürülmesi
(BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
